Slechts een beperkt aantal chirurgen in Nederland is in het bezit van een Europese certificering op het gebied van buikwandchirurgie. Dat in het Helmondse Elkerliek ziekenhuis inmiddels drie chirurgen een dergelijk kwaliteitscertificaat kunnen overleggen, zegt veel over de status van het Elkerliek Buikwandcentrum of het Expertisecentrum voor lies- en buikwandbreuken, zoals het officieel heet. Uit het hele land komen patiënten met ‘gaten’ in de spier- en peesbladen van de buikwand voor hun behandeling naar Helmond. 

Tien tot vijftien Nederlandse chirurgen voldoen inmiddels aan de hoge Europese standaarden. Twee daarvan zijn als chirurg werkzaam in het Elkerliek ziekenhuis , een andere chirurg, afkomstig uit het Eindhovense Catharina Ziekenhuis, maakt ook deel uit van het Helmondse team. “Maar er is meer nodig om echt uit te kunnen blinken in d e complexe materie van buikwandchirurgie”, zo zegt een van de chirurgen, Tammo de Vries Reilingh: “Naast de deskundigheid van de chirurgen, die elkaar aanvullen en ondersteunen, is er een uitgebreid multidisciplinair team geformeerd met bijvoorbeeld een anesthesioloog, longarts, intensivist, physician assistant en een gespecialiseerd fysiotherapeut. Die samenwerking in het team draagt bij aan de hoge kwaliteit van zorg die we kunnen leveren.”

Hevige pijnklachten

De aandacht voor de buikwandchirurgie in het Elkerliek ontstond zo’n tien jaar geleden. Al in 2012 werden de eerste zorgpaden ontwikkeld. Voor mensen met liesbreuken, maar ook voor patiënten met complexe litteken- en buikwandbreuken. Een littekenbreuk ontstaat vaak na een buikoperatie. Het buikvlies en wat buikinhoud zoals vetweefsel en soms een stukje darm gaat dan uitpuilen. Bij een buikwandbreuk is er geen litteken, maar ontstaat er zomaar een ‘gat’ in de spier- en peesbladen. Een litteken- of buikwandbreuk verdwijnt nooit vanzelf en kan groter worden. Hierdoor kunnen meer pijnklachten optreden. Een enkele keer komt het voor dat een stukje van de darm bekneld raakt. Hierdoor raakt niet alleen de darminhoud bekneld, maar ook de bloedcirculatie van de darm. Dit gaat gepaard met hevige pijnklachten.

Snel en efficiënt

Volgens Tammo de Vries Reilingh was er jarenlang relatief weinig aandacht voor de vaak heftige klachten waarmee patiënten met een breuk in de buikwand kampten. “Dit kan behoorlijk beperkend zijn”, zegt hij. “Mensen raken beperkt in hun mobiliteit, krijgen moeite op hun werk, soms veel pijn en ook mentaal heeft het impact. Omdat er in het land maar weinig aandacht voor was hebben wij dit tien jaar geleden hoger op de agenda gezet.” Het effect daarvan is inmiddels duidelijk. Zo was het Elkerliek het eerste ziekenhuis in Nederland dat een zorgpad met een multidisciplinair team rondom deze aandoening inrichtte, kregen de patiënten in Helmond als eerste een casemanager, werden operatietechnieken in de Helmondse OK’s verbeterd en werd op dit gebied intensief samengewerkt met het Catharina Ziekenhuis. De Vries Reilingh: “Na tien jaar kunnen we met trots zeggen dat we echt meerwaarde leveren voor een patiëntengroep waar anderen maar weinig aandacht voor hadden. We zijn er nu ook helemaal op ingericht om patiënten uit het hele land te ontvangen. De onderdelen uit het zorgpad zijn zo op elkaar afgestemd dat we mensen snel en efficiënt kunnen helpen.”

Ontwikkeling

Nadat door corona de ingrepen op het Buikwandcentrum lange tijd nagenoeg stil lagen, wordt nu hard gewerkt aan het verkorten van de ontstane wachtlijsten. Ondertussen is er een vierde, door de artsen zelf opgeleide chirurg in het centrum aan het werk en vindt er ook wetenschappelijk onderzoek plaats. “We zitten nu op zo’n 400 liesbreuken per jaar, 200 niet-complexe ingrepen en 75 complexe buikwandoperaties. Dat zijn forse aantallen, die ook aangeven hoe hoog de nood is bij de patiënten die we hier uit het hele land zien. Het sterkt ons in de gedachte dat we tien jaar geleden een goede keuze hebben gemaakt. De doorontwikkeling met de Europese certificering van drie chirurgen onderstreept dat nog eens.”