Volgens de letter of de geest?



1 januari 0001

De Wet op de Privacy is belangrijk. Zeker. Maar door het belang van die wet boven alle andere wetten te verheffen, kom je als medisch specialist soms toch in een lastige spagaat. Voorbeeld daarvan is de melding die wij al geruime tijd aan de stadsapotheker doen op het moment dat bij nierfunctieonderzoek blijkt dat sprake is van een té lage nierfunctie.

Even ter verduidelijking: Jaarlijks doen wij zo’n 150.000 keer onderzoek naar het aantal millimeter bloed dat per minuut gezuiverd wordtdoor de nieren van een patiënt. Dat is een belangrijk onderzoek omdat het evenwicht tussen nieren en hart een essentiële rol speelt in het kaartenhuis dat ons lichaam figuurlijk is.

Als iemand een te lage nierfunctie heeft, waarbij die ‘té’ natuurlijk goed berekend en onderbouwd is, is het direct ook van belang dat het medicijngebruik wordt aangepast. De nieren verwijderen immers veel medicijnen uit het bloed. Hoe slechter de nieren werken, hoe minder goed en snel die medicijnen worden afgevoerd. Daardoor ontstaat dan bij sommige medicijnen de kans op nierschade.
Omdat we ons hiervan bewust zijn, melden wij een verminderde nierfunctie standaard aan de apotheek. Komt de patiënt daar met een recept, dan neemt de apotheek contact op met de aanvragende medicus en kan onderling bekeken worden wat het beste is voor deze patiënt in deze situatie.

Maar…eigenlijk mag dit niet. De letter van de Geneesmiddelenwet schrijft namelijk voor dat de apotheker altijd aan de patiënt toestemming moet vragen om laboratoriumgegevens op te vragen. Als de patiënt daar toestemming voor geeft, moet de apotheker bij de laboratoria in de buurt –er zijn er vijf in onze regio!- gaan informeren. Een helder standpunt, geredeneerd vanuit de Wet op de Privacy; in de praktijk echter ondoenlijk én gevaarlijk.

In de afgelopen tijd hebben wij heel  veel mensen, door een tijdige melding, kunnen behoeden voor nierschade. Sommige patiënten hebben we mogelijk zelfs nierdialyse bespaard. Daar ben ik trots op. En nee, we hebben niet volgens de letter van de wet gehandeld, maar zeker wél in de geest van die wet.


Christian Schoenmakers, klinisch chemicus