Als de bloedvoorziening naar de hersenen plotseling wordt onderbroken, krijgt iemand te maken met een beroerte, ofwel een Cerebro Vasculair Accident (CVA). Een beroerte kan zich voordoen in de vorm van een:
- Herseninfarct: een propje bloed sluit het bloedvat in de hersenen af waardoor er een probleem ontstaat met de toevoer van bloed (en dus zuurstof) naar de hersenen.
- Hersenbloeding: een bloedvat in de hersenen barst open
In 80 procent van de gevallen gaat het bij een beroerte (CVA) om een herseninfarct.
Hoe herken je een beroerte?
Een beroerte ontstaat vaak onverwachts en zonder duidelijke waarschuwingssignalen. Iemand die een beroerte ondervindt, krijgt wel opeens te maken met één of meer van de volgende (veelvoorkomende) signalen:
- Verward taalgebruik/spraak
- Een lamme arm
- Een scheve mond
Andere, minder vaak voorkomende verschijnselen zijn: plotseling krachtverlies, dubbelzicht, blind gaan van één van de ogen of hevige draaiduizeligheid. Bij een hersenbloeding kan het ook voorkomen dat iemand opeens zeer ernstige hoofdpijn krijgt.
Bij constatering van deze signalen is het essentieel om zo snel mogelijk 112 te bellen. In het ziekenhuis kan snel na aankomst een diagnose worden gesteld. Dat gebeurt meestal met behulp van een CT-scan of MRI-scan.
TIA
Een TIA (Transient Ischemic Attack) is een tijdelijke hersenbloeding of herseninfarct. Uiteindelijk lost de bloedprop zich bij een TIA weer op. Bij een CVA is dat niet het geval.
De verschijnselen die horen bij een TIA zijn dus tijdelijk van aard, meestal tussen de 20 minuten en 24 uur. Toch is het uitermate belangrijk om een TIA zeer serieus te nemen en een arts te raadplegen na/tijdens het vermoeden van een TIA. Een TIA kan namelijk een voorbode zijn voor een herseninfarct.
Wat zijn de oorzaken van een beroerte?
Een herseninfarct ontstaat door het dichtslibben van een slagader of doordat een bloedpropje via het hart de hersenen inschiet. Bij het dichtslibben gaat het om een proces waarbij er verkalking optreedt van de ader. Uiteindelijk is de ader dusdanig verkalkt dat er geen bloed meer langs kan waardoor een deel van de hersenen geen of te weinig zuurstof krijgt. Dat zorgt voor een beroerte.
De voornaamste risicofactoren van aderverkalking zijn:
- Hoge bloeddruk
- Te hoog cholesterol
- Overgewicht
- Suikerziekte
- Hart- en vaatziekten
Een hersenbloeding ontstaat doordat er een zwakke plek is in de vaatwand die langzaam uitgroeit tot een ballonnetje. Als deze scheurt is er sprake van een hersenbloeding. De risicofactoren van een hersenbloeding zijn (onder andere) roken en een hoge bloeddruk.
Hoe kun je een beroerte voorkomen?
Hoewel een beroerte nooit helemaal te voorkomen is, zijn er wel degelijk mogelijkheden om de kans op een beroerte te minimaliseren. Een belangrijk aspect is het tegengaan van aderverkalking door het verkrijgen van een gezonde bloeddruk en een normaal cholesterolgehalte. Het volgende kan daaraan bijdragen:
- Veel beweging
- Niet roken
- Matig met alcohol
- Matig met suiker
- Goede, gezonde voeding
Voor mensen met een te hoge bloeddruk worden er vaak bloeddrukverlagende middelen voorgeschreven. Die verkleinen de kans op een beroerte. Hetzelfde geldt voor mensen met een te hoog cholesterol. Daarom worden er soms medicijnen voorgeschreven om het cholesterolniveau laag te houden.
Ten slotte zijn er preventieve maatregelen die genomen kunnen worden om een CVA na een TIA te voorkomen.
Wat te doen bij een beroerte?
Bij vermoeden van een beroerte is er de zogenaamde FAST-test die kan worden uitgevoerd om een beroerte bij iemand te herkennen. De test kan snel en eenvoudig worden gedaan:
- Face: vraag de persoon om te lachen of de tanden te laten zien: staat de mond scheef of hangt een hoek van de mond naar beneden? Dan kan dit duiden op een beroerte.
- Arm: vraag de persoon om beide armen op te tillen en voor hem/haar uit te strekken met de binnenzijde van de hand naar boven. Als er een arm wegzakt of rondzwalkt kan er sprake zijn van een beroerte.
- Speech: vraag de persoon of hij/zij een stukje kan praten. Komt de persoon niet uit zijn/haar woorden en/of praat hij/zij onduidelijk? Dan kan dit wijzen op een beroerte.
- Time: het is belangrijk om de aanvangstijden van de signalen die hierboven worden genoemd te onthouden en door te geven aan 112 of de huisarts. Dit kan van belang zijn voor de behandeling.
Zodra er één van de bovenstaande verschijnselen wordt geconstateerd, is het van groot belang om direct te handelen: bel 112. Geef daarbij ook door wanneer de verschijnselen begonnen.
Hoe eerder er wordt gehandeld, hoe hoger de kans op herstel. In het ziekenhuis zal men overgaan tot een passende behandeling.
Bronnen
Voor het samenstellen van deze zorgwijzer is gebruik gemaakt van informatie op:
- Beroerte.info
- Hartstiching.nl
- Beroerteadviecentrum.nl
Disclaimer
De informatie in deze zorgwijzer wordt beschikbaar gesteld met als enig doel behulpzame informatie te verstrekken aan bezoekers. Deze informatie heeft geen therapeutische of diagnostische waarde noch is deze informatie bedoeld als vervanging van diensten, informatie of gegevens van artsen, specialisten of andere gediplomeerden en professionals. Medisch advies, medische vragen, klachten of symptomen behoren besproken te worden met een gediplomeerd arts of professional.
Samenstellers van de zorgwijzers noch Zorgwijzer.nl stelt zich op geen enkele manier aansprakelijk voor de volledigheid, juistheid of effectiviteit van informatie op zorgwijzer.nl. Het gebruik van de informatie is op volledige verantwoordelijkheid en risico van de gebruiker.
